Rupi Tepetaklak; Hindistan Merkez Bankası Devreye Girdi

Petrol fiyatlarında yaşanan tırmanış neticesinde Hindistan’ın bütçe açığının çok daha kritik bir düzeye geleceği ve ülkenin 1991 yılından bu yana karşılaştığı en büyük krizin pençesine düşebileceği endişeleri ülkenin para birimi rupinin son iki asrın rekor seviyelerine gerilemesine neden olmuştur. Rupinin büyük bir oranda değer kaybetmesi son beş ayın zirvesinde olan enflasyonun daha da kötüleşmesine yol açabileceği korkuları piyasaya yansımaktadır. Böyle bir durum tüketici harcamalarını azaltacağı gibi üretim maliyetlerini de artıracaktır.

Rupi dünkü seansta Amerikan doları karşısında yaklaşık %3.9 oranında değer kaybına uğramıştır. 68.845 seviyesine kadar tırmanan parite en son 1993 senesinde bu seviyelerden işlem görmüştü. Ülkenin para birimi rupi dolar karşısında bu çeyrek içerisinde %13.7, yıllık bazda ise %20.1 oranında düşüş yaşamıştır. Yaşanan kayıplar sürerse bir sene içerisinde gözlenen en büyük düşüş ile karşılaşılabilir. Daha önce 1991 yılında yaşanan kriz ülkenin ihracat ödemeleri için altın rezervlerini kullanmak zorunda kalmasına yol açmıştı.

Maliye Bakanı Palaniappan Chidambaram’a göre Hindistan’ın bütçe açığının kaynağında rupinin aşırı değer kaybetmesi bulunmaktadır. Hindistan hükümeti 2014 yılını da kapsayan ve 70 milyar dolara yakın açığı kontrol altına alabilmek için geniş çaplı önlemler almaktadır. Son on iki ayda bu açığın 87.8 milyar dolar olduğu belirtilmişti.

Hükümet Devreye Girdi

Ek olarak, Hindistan Merkez Bankası devlet kontrolünde bulunan petrol firmalarına doğrudan Amerikan doları temin etmek yoluyla da para birimine destek olmaya çalışmaktadır. Bu çabalar küresel ortamın belirsizliği içerisinde daha da zorlu bir hale gelmektedir.

Hindistan Merkez Bankası Çarşamba günü yaptığı açıklamada belirlenecek bir banka üzerinden Indian Oil, Hindustan Petroleum ve Bharat Petroleum kuruluşlarına özel bir pencereden dolar satışı gerçekleştireceğini belirtmiştir. Hindistan Merkez Bankası bu yönde bir tedbiri en son küresel finansal krizin patlak verdiği 2008 yılında almıştı. Aslında merkez bankasının attığı bu adım piyasa tarafından da beklenmekteydi zira banka petrol firmalarına Amerikan dolarını tek bir bankadan almaları konusunda telkinde bulunmuştu.

Piyasada dolara olan en fazla talep hükümetin kontrolü altında faaliyet gösteren işletmelerden gelmektedir. Günlük 400 – 500 milyon dolar gibi büyük rakamlar söz konusu olduğundan bu işletmelere dolar temininin desteklenmesi rupi üzerindeki baskıyı biraz olsun hafifletebilir.

Hindistan piyasası dışında gerçekleştirilen işlemler yeni tedbirlerin açıklanmasından sonra büyük bir değişim (70 seviyesinde olan bir ay vadeli işlemler 68.30 seviyesine düşmüştür) yaşamıştır. Konuya yakın olan uzmanlar, devlet tarafından işletilen petrol firmalarına yapılacak dolar satışlarının vadeli işlemler piyasasındaki yükü hafifleteceğini umduklarını dile getirmektedirler. Rezervlerinin musluğunu açmak zorunda kalacak Hindistan Merkez Bankası yaşadığı kayıpları -rupinin istikrarlı bir hale gelmesi ertesinde- vadeli işlemler üzerinden telafi edebilir.

Hindistan Merkez Bankasının sahip olduğu 279 milyar dolar ülke ihracatını ancak yedi ay boyunca destekleyebilir.

Hükümetin piyasayı sakinleştirmesi ve yabancı yatırımcıları ülkeye yeniden çekebilmesi için yapacağı hamleler doğal olarak zaman alacaktır. Bu süre zarfı içerisinde Hindistan Merkez Bankası rupinin düşüşünü durdurmak için kendisine düşen sorumluluğu yerine getirmelidir.