Forex ticaretine duyulan ilgi devamlı artıyor. Yeni forex aracı kurumlarının sayısı her geçen gün katlanıyor. 9-5 çalışmaya alışmış pek çok insan günlük işlerinden ayrılıp forex ticaretine başlıyor. Forex piyasasının büyümesiyle ilgili pek çok açıklama mevcut, bunlardan en sık duyulanları boyutu, basitliği ve kâr potansiyeli olarak sıralanabilir.
Forex piyasası, hisse senedi piyasaları gibi diğer küresel piyasalarla karşılaştırıldığında bazı temel farklılıklar akla gelmelidir. Bunlar arasında daha düşük komisyon miktarları ve maliyetlerin yanı sıra daha yüksek likidite, değişkenliğin daha fazla olması, kaldıraçların daha yüksek oluşu sayılabilir. Likidite, değişkenlik ve forex dünyasında sunulan kaldıracı daha önce ele almıştık, bu yüzden şimdi biraz da alım satım maliyetleri ve komisyonların diğer küresel piyasalarla karşılaştırılmasına bakalım.
Örneğin hisse senedi piyasalarını ele alalım. Hisse senedi alım satımında, ki bu çoğu forex işlemcisi için çok yaygındır (pek çok insan hisse senedi alım satımında başarısız olduktan sonra forexe döner), işlemcilerden standart olarak alım satımın her iki yönü için de komisyon kesilir. Bu ne anlama geliyor? Şöyle açıklayalım: Hisse senedi alıp satma işini genelde bir brokerle işbirliği içinde yaparsınız, bu broker de sizden alım satım işlemi başına sabit bir miktarda dolar, yani hisse başına bir dolarlık bir ücret ya da alım satımınızın büyüklüğüne göre belirlenmiş bir komisyon talep eder. Bu komisyon hem hisse satın aldığınızda, hem de sattığınızda tahakkuk ettirilir.
Şimdi forex ticaretinden bahsedelim. Forex brokerlerinin büyük çoğunluğu, web sitelerine büyük harflerle komisyon kesmediklerini yazacaktır. Birkaç istisna haricinde, forex piyasası işlemcilere hiçbir komisyon talep etmeden pozisyon açıp kapatma imkânı tanır.
Yani alım satım yapmanın size bir maliyeti yoktur. Bu elbette şu soruyu akla getiriyor: "Forex brokerleri nasıl para kazanıyor?" İşler bu noktada esrarengiz bir hal alıyor. Forex ticaretinde komisyon uygulanmadığı doğru, ama brokerler iyilik olsun diye sizin için alım satım yapmıyorlar. Kazanç elde ettiklerine, hem de çok yüksek kazançlar elde ettiklerine emin olabilirsiniz. Size ödettikleri şeyin adına "spread" (alım-satım farkı) diyorlar.
Spread'in ne olduğunu ve nasıl hesaplandığını anlamak için, öncelikle forex piyasasının ana çalışma prensiplerinden birini iyi anlamak gerekiyor. Diğer tüm piyasalar gibi burada da işler arz ve talebe bağlı. Eğer dolara talep yüksekse, doların değeri diğer para birimlerine göre artacaktır. İşte spread de aynen böyle belirleniyor ve hesaplanıyor.
Spread (alım-satım farkı), bir brokerin sizden satın alacağı dövizin fiyatı ile aynı dövizi satacağı fiyat arasındaki farktır. Yani örneğin eğer baz değeri dolar olan bir pozisyon açıyorsanız ve dolara olan talepte azalma yoksa, bu alışverişin spreadi neredeyse her zaman daha az yaygın olan döviz cinsi üzerindeki spreadden daha küçük olacaktır. Neden?
Bu da yine arz ve talebe bağlı. Broker bira önce satın aldığı dolarları satmakta problem yaşamayacaktır, dolayısıyla size, yani işlemciye daha yüksek bir spread ödetmeyecektir. Oysa pozisyonun baz değeri Vietnam Dongu ise makaslar da daha yüksek olacaktır.
Forex işlemcilerinin spreadleri hesaplarken dikkate alması gereken bir başka nitelik de alım satım yaptığınız hesabın türüdür. Mikro hesaplar genellikle yüksek spreadlerle ilişkilendirilir. Bu elbette, brokerin daha yüksek bir spread ile alınıp satılan diğerlerine nazaran daha düşük miktardaki parayı, kâr elde edebilmek için kompanse etmeye ihtiyaç duymasından ileri gelir.
Her ne kadar forex ticaretinin etkileyici olduğunu kabul etsek de, tamamen masrafsız olmadığını da biliyoruz. Forex spreadleri ve hisse senedi piyasası komisyonları arasındaki farkı anlamaya çalışalım. Ana fark, forexte genellikle alım satım işleminin tek tarafı, yani alım işlemi için para ödemenizdir. Döviz satın aldığınızda, genellikle brokerler de spreadi size ödeterek kâr elde eder.
İşlemcilerin, broker seçerken spread miktarlarının ne kadar belirleyici olduğunu anlaması hayati önem taşımaktadır. Bir pipin brokerin makasında yaratacağı fark, bir forex işlemcisinin başarısı ile başarısızlığı arasındaki fark anlamına geliyor olabilir.
Özetlemek gerekirse, somut bir spread örneğine bakalım ve tam olarak nasıl çalıştığını anlamaya çalışalım. Diyelim ki elimizde teklif fiyatı 120.00 (bu fiyat, brokerin USD'yi satın almak istediği fiyattır) ve satış fiyatı da 120.05 (bu fiyat, brokerin USD'yi satmak istediği fiyattır) olan bir USD/CAD var.
Bu durumda spread 0.05'e veya 0.0005$'a eşit olacaktır ve bu para doğrudan brokerin cebine gidecektir.
Forex ticaretinde kullanılan makaslarla ilgili söylenecek daha çok şey var, örneğin bir brokerin sunduğu spreadlerin sabit mi yoksa değişken mi olduğu gibi, ama artık siz forex brokerlerinin nasıl para kazandıklarınız daha iyi anlamış olmalısınız!