Son güncelleme: Şubat 2017
İster döviz piyasasında işlem yapıyor olun isterseniz başka bir piyasada, karşınıza üç değişik çeşit grafik çıkacaktır. Tabi grafik çeşitleri sadece bahsedeceğim üçlü ile sınırlı değildir ama yatırım kariyeriniz boyunca en çok göreceklerinizi en iyi şekilde öğrenmeniz size yararlı olacaktır.
Çizgi Grafiği
Grafik çeşitleri içerisinde en basit ve sade olanıdır. Çizgi grafiği, kapanış değerlerinin birleştirilmesi sonucunda çizilmektedir, doğal olarak en ilkel bilgileri sağlamaktadır. Dikey eksende fiyatlar, yatay eksende ise zaman gösterilmektedir. Eksenlerin işlevi her üç grafik çeşidinde de aynıdır.
Çizgi grafiği, finansal enstrümanın fiyat hareketini basitçe görmenin en iyi yoludur. Anlatacağım üç grafik çeşidinin içerisinde teknik olarak en basit olanıdır. Teknik analiz yapmak için gereken verilerin azlığından dolayı temel analize bağlı işlem yapanlar tarafından daha çok kullanılır.
Yukarıdaki USD/CAD grafiğinde görebileceğiniz gibi bu metot çok basittir. Fakat piyasanın yönünü görsel olarak rahat bir şekilde anlayabilmek için kullanışlı olabilir. Bunun ötesinde, bizim için gerekli çok az bilgi sağlamaktadır.
Çubuk Grafiği
Yaygın olarak kullanılan bir sonraki grafik çeşidi çubuk grafiği olarak adlandırılmıştır. Sadece kapanış değerini göstermediğinden, daha çok bilgi sunmaktadır. Bu grafik üzerinde, açılış, yüksek ve düşük değerler de gösterilmektedir. Bu sebepten dolayı, o zaman dilimi içerisinde neler gerçekleştiğini daha iyi anlayabiliriz.
Bu grafiği okumak çok basittir. Dikey çizgi seansın (veya zaman diliminin) hareket aralığını ifade eder. Fiyatların ulaştığı en yüksek ve en düşük seviye görülebilir. Bunun dışında, dikey çubuğun üzerinde işaretlenmiş iki (yatay) çizgi daha bulunmaktadır. Sol taraftaki çizgi o periyoda ait açılış fiyatını, sağ taraftaki çizgi ise kapanış fiyatını göstermektedir. Bu size çok bir anlam ifade etmiyor olabilir fakat piyasanın gerçek yüzünü görmemizi ve işlem yapanların o periyot içerisinde ne şekilde davrandığını anlamamızı sağlamaktadır.
Yukarıdaki grafiği incelerseniz daha iyi fikir sahibi olabilirsiniz. Bir önceki örneğe göre elde ettiğimiz bilgi daha fazladır. Çubuk grafiği, açılış (open) , yüksek (high), düşük (low) ve kapanış (close) değerlerini gösterdiği için işlem platformlarında (İngilizce baş harfler birleştirilerek) “OHLC bar” olarak da adlandırılmaktadır. Bu grafik çeşidinin güzelliği, değişik zaman dilimlerinde neler gerçekleştiğini detaylı bir vaziyette ortaya koymasıdır. Örneğin günlük grafik 24 saatlik zaman içerisinde ne olduğunu gösterir. Bu grafiklerin detaylarını inceleyerek, piyasanın açıklanan verilere, manşetlere ne şekilde tepki verdiğini ve destek/direnç seviyelerinin nerelerde ortaya çıktığını görebilirsiniz.
Mum Çubuğu Grafiği
En sık kullanılan üçüncü grafik çeşidi ise mum çubuğu grafikleridir. Kökeni Japonya’ya dayanan ve yüzyıllardır kullanılmakta olan bu çeşit grafikler, Japon mum çubuğu grafikleri veya mum grafikleri olarak da tabir edilmektedir. Mum grafikleri, son 15-20 yıldır batılılar tarafından da benimsenmiştir. Bu yüzden baştaki Japon kelimesi artık söylenmemektedir.
Mum grafikleri, çubuk grafiğinin sağladığı bilgilerin aynısını sağlamaktadır. Açılış, yüksek, düşük ve kapanış değerlerini mum grafikleri üzerinde de görebilmemiz mümkündür. Çubuk grafiğinden farklı olarak, mum grafiğinde açılış ve kapanış arasında kalan alan boyanmaktadır. Gövdenin (açılış ile kapanış değerleri arasında kalan alan) boyanması sayesinde o periyotun nasıl kapandığı görsel olarak daha kolay anlaşılmaktadır. Mum grafiklerinin sağladığı bu kolaylık, piyasanın hareketini anlamakta büyük avantaj sağlamaktadır.
Bu grafik türü, yatırımcıların ilk bakışta piyasanın hangi yöne gittiğini kolayca ayırt etmesine yardımcı olmaktadır. Eğer kapanış değeri açılıştan büyük gerçekleşmişse (yani yükseliş yaşanmışsa) gövde yeşil renk ile, eğer kapanış değeri açılıştan düşük gerçekleşmişse (yani düşüş yaşanmışsa) gövde kırmızı renk ile boyanmaktadır. Tabi yatırımcıların görsel tercihine göre bu renkler değişkenlik gösterebilir.
Yüksek ve düşük seviyelerin oluşturduğu çizgiler, “kuyruk” veya “gölge” olarak adlandırılmaktadır. Temelde çubuk grafikler ile tamamen ayı olan mum grafiklerinin en önemli farkı, görsel olarak piyasanın durumunu anlamamıza yardımcı olmalarıdır.
İyi bir yatırımcı için mum grafikleri veya çubuk grafikleri pek bir farklılık ifade etmeyecektir. Sonuçta iki grafik çeşidi de aynı bilgiyi sunmaktadır. Yatırımcıların kullandıkları mum grafiği formasyonları, çubuk grafik üzerinde de ayırt edilebilir. Bu iki grafik türünden hangisini seçeceğiniz tamamen sizin keyfinize kalmıştır. Hangisini kullandığınızda daha rahat ediyorsanız o grafik çeşidini seçmeniz en mantıklı davranış olacaktır.