Bitcoin piyasası sizin ilginizi çekmeli mi? Buna verilebilecek cevap evet olabilir, fakat giriş noktanız nasıl bir yatırımcı olduğunuz ile çok yakından ilgili olacaktır. Özel bir blog olan ve Alan Edwards tarafından hazırlanan Bithedger.com sitesi işlem yapmak isteyen yatırımcılara bu piyasa hakkında pek çok detaylı bilgi sağlamaktadır.
Londra’da yaşayan Alan Edwards risk yönetimi konusunda 15 yıldan fazladeneyime sahip olan bir uzmandır. Kendisini Twitter üzerinden de takip edebilirsiniz: @Bithedge
Bitcoin Piyasasının Problemleri
Likidite yoğunluğundan kaynaklanan riskin pek çok nedenden ötürü önemli bir problem olduğu söylenebilir. Para biriminin dünya ekonomisi içerisinde daha büyük bir paya sahip olması çeşitlilik ve daha güçlü bir altyapı arayanlar için önemlidir. Risk konsantrasyonu, kalite ve yapılan işlemlerin hacmi artana dek, Bitcoin yüksek risk içeren bir yatırım aracı olarak kalacaktır. Düşük hacim, yüksek makas (spread) ve geçikme Bitcoin işlemlerinde kaldıracın kullanılması büyük ölçüde zorlaştırmaktadır. Günümüz forex piyasasında hareketliliği oluşturan en büyük faktörlerden birisi ekonomik verilerdir. Ekonomik verilerin açıklanması neticesinde oluşan hareketler piyasanın yönünü ve akımları belirleyen ana etkenlerdir. Resmi para birimlerini yönlendiren temel verilerden yoksun olan Bitcoin, forex yatırımcıları için daha farklı bir ortam sunacağından yatırımcıların işlemlerinde yeni stratejiler geliştirmeleri gerekmektedir. Sonuç olarak, geleneksel yatırımcıların birinci sıradaki endişesi tahmin edilemeyen fiyat oynaklıkları olmaktadır. Tabi bazı yatırımcılar aşırı hareketliliği -en azından tahmin edilebilir bir düzeyde olan oynaklığı- sevmektedir.
Geniş çapta gösterilmekte olan yukarıdaki grafik Bitcoin değerinin medyanın artan ilgisi ile doğru orantılı olarak değiştiğini göstermektedir. Tabi tablonun çok fazla detay içermemesi sadece medyanın değil daha pek çok faktörün fiyatları etkilediğini düşünmemize neden olmaktadır. Yapılan araştırma sonucu elde edilen (aşağıda gösterilen) grafikte ise ortaya çıkan ilgi ile fiyatlar arasında bir gecikme yaşandığını ortaya koymaktadır. Bu grafik aynı zamanda gerçekleşen fiyat artışlarının görülen ilginin büyük oranda artmasına neden olduğunu da göstermektedir. Bu da demek oluyor ki halkın ilgisi fiyat hareketi üzerinde büyük bir etken değildir. Forex piyasanın dinamikleri arasında bulunan jeopolitik ve temel faktörlerin burada olmaması momentumu da etkilemektedir.
Finansal mühendislik açısından bu ilişkinin önemli bir yönü Grafik Teorisinin finansal çerçevede kullanılan (risk değeri) gibi bir iskeletin yerini alıp alamayacağıdır. Bitcoin ve Grafik Teorisi; fiyat değişimleri ve piyasa hareketini sağlayan yatırımcı psikolojisi arasında bağı oluşturacak eksik parçalar olacaktır.
Spekülasyon dışında bulunan Bitcoin ekonomisi, Bitcoin madencileri ve ilk başlarda Bitcoin sahibi olanlar tarafından yönlendirilmektedir. Bu kişilerin klasik para birimleri yerine Bitcoin kullanmak için özel nedenleri olduğu da düşünülebilir. Varlıklarının kaybolması gibi bir endişeleri olmadığından sadece gerekli durumlarda bu parayı kullanacaklardır. Bitcoin kavramı küresel ödeme ağları arasında nadir bir örnek teşkil etmektedir. Bu ödeme sisteminde yapılan işlemler bütün bireyler tarafından görüntülenebilmektedir. Burada belirtilen analiz ve Bitcoin’in beraberinde getirdiği riskler birleştirildiğinde, ciddi miktarlarda Bitcoin sahibi olmanın sadece çok uzun vadede işlem yapan yatırımcılar için uygun olabileceği sonucu çıkarılmalıdır. Bu yatırımcıların büyük miktarlardaki Bitcoin’i nasıl alacaklarını ve depolayacaklarını bilmeleri de gerekmektedir. Alınan Bitcoin’ler üzerinde risk yayma işlemi gerçekleştirildikten sonra bile ortaya bilecek problemlerin varlığı, yatırım süresinin uzun bir vade olarak seçilmesini şart koşmaktadır. Kesin fiyat tahminleri yapılması zordur ancak bir yıl içerisinde oluşabilecek kazanç miktarı bu yatırımı makul kılan bir etkendir.
Eğer Bitcoin’in sağlamış olduğu aşırı hareketlilik hoşunuza gidecekse ve bu hareketliliği hazmedebilecek bir bilgiye-sisteme sahip bir yatırımcı iseniz, bu hizmeti vermeye başlamış olan (forex eğitimi de alabileceğiniz) olan bir aracı kurum üzerinden işlem gerçekleştirmeyi deneyebilirsiniz. Fiyat endeksi üzerinde yapabileceğiniz işlemler size biraz daha sınırlı bir ulaşım imkanı sağlayacaktır fakat kaldıraç imkanı da verecektir. Oanda gibi büyük bir kurumun Bitcoin üzerinde işlem yapma imkânı sunmak konusuna sıcak baktığını belirtmesi sevindirici bir gelişmedir. Böyle bir gelişme Bitcoin işlemlerinin yayılmasına büyük katkıda bulunacağından ekosistem de genişleyecektir.
Bitcoin’in Geleceği
Paypal ve Venture Capitalists gibi ödeme servisi sağlayan kuruluşların Bitcoin’e olan ilgilerinin artması neticesinde hızlı bir değişim yaşanmaktadır. Google ise Bitcoin için bir başka alternatif olan Opencoin ile piyasaya girmiştir. Paypal ve Oanda gibi firmaların sanal paralarla (evet bu sanal paralardan pek çok çeşit bulunmakta: Litecoin, PPcoin, Terracoin gibi) daha yakın bağ kurmaya başladığı zaman siz de bu piyasa için hazırlık yapmaya başlamalısınız.
Bitcoin’in jeopolitik olarak bağımsız olması, politik müdahalelerin gerçekleştiği klasik para birimlerine oranla, Bitcoin’i yatırım için ideal bir araca çevirmektedir. Amerikan dolarının piyasa içerisindeki rolünü başka bir para birimine kaptırmasını kimse engelleyemez. Ekonomik para savaşlarının sürmekte olduğu günümüzde, Bitcoin gibi bir ülkeye ait olmayan para birimlerinin kullanımının yaygınlaşması kaçınılmaz olabilir. Eğer batı piyasalarının Bitcoin’i bastırmak için uyguladıkları programlar devam ederse, başkaları da yeni alternatifler ve piyasa sunmak için çaba sarf edecektir. Asya’nın merkezi konumunda bulunan Hong Kong’un Bitcoin standardını kabul ettiğini bir düşünün. Bu durum sanal paraların batı dünyası ile savaşına büyük bir katkıda bulunacaktır. BRICS ülkelerinin Bitcoin kullanmaya karar vermesi durumunda oyunun kuralları da değişecektir. Bitcoin, hiçbir banka, ülke veya yönetim tarafında idare edilmemektedir.
Bitcoin diğer finansal araçlardan daha fazla bir kırılganlığa sahip değildir. Eğer yetkililer interneti kapatmaya karar verirlerse, elektronik olarak hiçbir yatırım güvenli olmayacaktır. Bitcoin hiçbir merkez sunucuya bağlı değildir ve güvenli bir şekilde bilgisayarınızda depolanmaktadır. Eğer internet kapatılırsa hesabınıza nasıl ulaşacağınız sorusuna gelince; böyle bir durumda ATM ve klasik bankacılık işlemleri bile yapılamaz bir hale gelecektir. Tabi bazıları altın ve fiziki paranın kullanılabilmesi için Bitcoin gibi güç kaynağına ihtiyaç olmadığını da söyleyecektir.
Bitcoin için esas atılım büyük internet siteleri tarafından kullanılmaya başlanması olacaktır. Bitcoin onlar içinde kazançlı olacaktır çünkü transfer masrafı azalacaktır. Bitcoin ve diğer sanal para birimlerinin sunduğu cazip olanaklardan piyasanın faydalanmaya başlayacağını düşünüyorum. Veriler Bitcoin’in işlem hacminin Nisan ayı içerisinde 1 milyar dolara ulaştığını ve bir önceki rekorunu 16 katına çıkardığını göstermektedir. Bitcoin’in bir para birimi gibi mi yoksa bir emtia gibi mi davrandığı tartışılmaya devam etse de, Bitcoin’in geçerli olduğu servislerin sayısı günden güne artmakta, Main Street ve Wall Street’i bile sarmaktadır.
Bitcoin kısa vadede büyük bir ilgi görmeyecektir ancak yok da olmayacaktır. Ancak, kurumsal yatırımcıların ve pek çok sektörün bu piyasada yerini almaya çalışmak istemesi büyük fiyat dalgalanmalarının oluşmasına yol açacaktır. Kalkacak trene bilet almak için bir akın olacağı bellidir fakat her zaman geçerli olan kurallar burada da karşımıza çıkacaktır: kaybedenler ve kazananlar olacağı gibi başkalarını etkilemek amacıyla ortaya çıkacak sallantılar da gözlenecektir.
Bitcoin kısa vadede patlama yaşamayacaktır ancak orta vadede yön sürekli yukarı olacaktır. Bitcoin arzı sabit bir şekilde gerçekleşmektedir. Bir toprak parçası gibi fakat sürekli bölünebilir. İnternetin ortaya çıkardığı dijital alan pazarını hatırlayın. Benzer olarak, bu dijital kaynağın kullanılması ve sahip olunması sürecinde de çekişmeler yaşanacaktır. Bitcoin, para biriminin görevini dijital ortamda yerine getirmesini sağlamak amacıyla ortaya atılmıştır. Onun değerini belirleyecek olan da piyasanın gerçekleştirdiği işlemlerden başkası değildir.
Sabit ve sınırlı miktarlarda arz edilmesine rağmen, Bitcoin merkezi bir otorite tarafından kontrol edilmeyen bir para birimine olan ilgi patlaması sergilemektedir. Bitcoin kullanımının önüne geçebilecek merkezi bir otorite bulunmamaktadır. Birisinin başına silah dayayarak gerçeğin değiştirilmesi mümkün değildir. Hükümetlerin bireyler arası ağları kapatmak için takındıkları tavırların nasıl başarısız olduğu ortadadır. Eğlence araçlarının dijitalleşmesi telif hakkı tekelini, 3 boyutlu yazıcıların kullanımı ise üretim tekelini sarsmaktadır. Sanal para birimleri ise finansal işlem tekelini sarsacaktır.
Bitcoin’i uzun vadede nasıl bir geleceğin beklediğini hiç kimse kestiremez. Bitcoin’in değeri 0, 10.000 veya 100.000 bile olabilir. Piyasanın bu değer karar vermesi yıllar alacaktır. Bu süre zarfında Bitcoin ortadan yok olmayacaktır.