Dönemlik hareketler, bazı para birimlerinin senenin belirli zamanlarında kendilerine has olarak sergiledikleri davranışlar için kullanılmaktadır. Forex piyasasını etkileyen dönemlik davranışlar mevcut mudur? Örneğin, eğer Amerikan doları istatistiksel olarak uzun yıllar boyunca Mart ayında yükselme eğiliminde olmuşsa, o zaman dönemlik bir hareketten bahsedebiliriz. Döviz piyasasında bu konuya yönelik pek çok araştırma yapılmıştır. Tabi bunca çabaya deyip deymediğini merak ediyor olabilirsiniz. Bu makalemde 36 yıllık verileri didik didik ederek para birimlerinin dönemlik etkilere bağlı hareketler meydana getirip getirmediğini inceleyeceğim. Bunların olası nedenlerine de bakacağım. En son olarak da bu çalışmaların zayıf yönlerini ve sonuçların kayda değer olup olmadığını anlatacağım ve bunların bir forex yatırımcısı tarafından nasıl iyileştirilerek kazanç elde etmek için elverişli hale getirilebileceğini söyleyeceğim.
Forex Piyasasında Sezonluk Eğilimler
Eğer geniş bir veri havuzunu incelersek, para birimlerinin sergiledikleri dönemlik eğilimleri yakından görmeyi başarabiliriz. Benim temin edebildiğim en kapsamlı veriler Amerikan doları endeksine ve büyük para birimlerinin Amerikan doları karşısındaki performansına ait olanlarıdır. 35 yılı kapsayan veriler bir çok dönemsel davranışı işaret etmektedir.
Amerikan doları endeksi Ocak ayında güçlü bir performans sergileme eğilimindedir. Yılın son çeyreğinde düşme eğilimindedir, özellikle de Eylül ayından itibaren.
Euro, İngiliz sterlini ve İsviçre frangı ise Amerikan doları endeksini kopyalamaktadır fakat tabi ki zıt yönde. Bu para birimleri Ocak ayında zayıf bir performans sergilerler; Eylül ayından itibaren ise yükselirler.
Japon yeni Ağustos ayından Ekim ayına kadar yükselir. En zayıf performansını Ocak ayında, en iyi performansını ise Eylül ayında sergiler.
Kanada doları daha düzensizdir. Haziran ve Kasım aylarında en vasat performansı ortaya koyan Kanada doları için en güçlü ay Hazirandır.
Dönemlik Eğilimleri Değerlendirme
Bu yazıda en göze batan kısım dönemlik tahminlerde "Sene Sonu Etkisi"nin kullanılabileceğidir: Amerikan doları sene sonu yaklaştıkça düşer, sonrasında ise Ocak ayında yeni takvimin başlamasıyla kalkışa geçer. Peki bu sezonluk hareketlerin makul bir açıklaması var mı? Evet var zira takvim yılının bitmesi bir çapa görevi görmektedir ve vergilendirmeden raporlamaya birçok konuda zaman sınırını teşkil etmektedir. Fonlar ve yatırım yöneticileri performanslarını takvim yılına göre raporlarlar - bunun anlamı kayıpta olanların daha sıkı çalışacağı ve kazançta olanların ise elde ettiklerini sene sonu yaklaştıkça kaybetmemeye çalışacağıdır. Bu durum güçlü akımlar için yakıt temin edebilir. Yatırımcılar arasında eski bir deyiş vardır: Aralık ayı piyasalarda para yapmak için ya berbat yada mükemmel bir aydır.
Vergilendirme konusu da göz ardı edilmemelidir. Amerika Birleşik Devletleri'nde olduğu gibi pek çok ülkede elde edilen kazançlar veya kayıplar vergilendirme esnasında hesaba dahil edilmektedir. Birçok vergilendirme sisteminde kayıplar bir önceki senenin kazançlarını silmektedir. Bu da kayıptaki bir pozisyonun Aralık ayı bitmeden önce likiditasyonu için iyi bir nedendir - Ocak ayında aynı pozisyona yeniden girebilirsiniz; tabi işlem masrafını vererek.
İncelenmesi gereken bir diğer alan ise sezonluk faktörlerin (incelediğimiz para birimlerine ait) ekonomiler üzerinde bir etki yaratıp yaratmadığıdır. Araştırmamız içerisindeki tek emtia para birimi Kanada dolarıdır. Kanada doları petrol fiyatları ile ilişki içindedir. Yine de, petrolün endüstriyel kullanımının kişisel tüketimden kat ve kat fazla olması kış ikliminin dönemlik bir etki meydana getirmesi ihtimalini düşürmektedir. Bu çalışmaya göre varılan sonuç budur.
Metotsal Zayıflıklar
Dönemlik etkilerin bu çalışma ile ortaya koyduğumuz avantajları bizi aşırı bir heyecana sürüklemeden önce kendimize bu bulguların güvenle işleme dökülüp dökülemeyeceği sorusuna bir yanıt bulalım. Burada bizi endişelendirmesi gereken iki alan var:
1- Araştırmaya dahil para birimleri (Amerikan doları endeksi haricindeki) sadece Amerikan doları karşısında test edilmiştir, diğer para birimlerinden oluşan sepetler karşısında test edilmemiştir.
2- Testi yaptığımız verilerin 35 yıldan fazla bir zamanı kapsamasına rağmen bunun gerçekten yeterli olduğu sorgulanabilir. Finansal istatistikçilerin çoğu en az 200 numune gerektiğini söylemektedir ki bizde sadece 35 var.
Dönemselliğin Kullanımı
Dönemsel hareketler hiçbir işlem stratejisinin tabanını oluşturmamalıdır. Ben asla "dönemsel" bir tahmin yapmazdım. Öte yandan kanıtlar, takvim yılı sonunun yönsel bir hareket üretme eğilimi olduğu, yaz aylarının ise bu tip momentumdan noksan olduğu yönündedir. Akımlara dayalı işlemler yapanlar dönemsel hareketlerden faydalanmak kapsamında takvim yılı sonuna doğru işlemlerine ağırlık verebilirler; bu tip yatırımcılar benzer bir şekilde yaz aylarına verdikleri ağırlığı azaltabilirler. Böylelikle gerçekleşmesi şüpheli olan tahminler yapmaktan da kurtulmuş olursunuz.