Bu piyasa işlem yapmak gerçekten harika bir iş. Endişe duyacağınız stoklarınız yok, çalışanınız yok, kimseye cevap vermek zorunda değilsiniz, ekran başında olacağınız zamanı kendiniz belirlersiniz... bu listeyi daha da uzatabilirsiniz.
Buna karşın, iş dünyasının her kolunda olduğu üzere, eğer başarılı olmak istiyorsanız, ne yaptığınızı bilmek zorundasınız. Bu piyasa da tehlikelerle doludur. Kötü işlem alışkanlıkları, hızlıca önlem alınmadığı taktirde sizi silip süpürebilir. Başarı her şeyden önce sıkı çalışma, kendini adamışlık ve yoğun bir eğitimden geçmektedir.
Biz yatırımcılar düzenli bir şekilde kazançlılığı sağlayabilmek için disiplinimizi korumalı, dikkatimizi yoğunlaştırmalı ve aşağıda bahsedeceğim en vahim yedi hatan kaçınmalıyız.
İşlem Dünyasının En Vahim 7 Hatası
1. Hata - Plansızca işlem yapmak
Yatırımcıların büyük bir bölümü bir plan sahibi olmadan işlem yapmaktadır. Bir yerlerden bir şeyler duymuş veya piyasanın büyük bir harekete geçeceğini ve kendilerinin bu hareketin hangi yönde gerçekleşeceğini bildikleri düşüncesine kapılmış olabilirler. Eğer bir plan dahilinde hareket ediyorsanız, o zaman çok büyük bir sorun yaşamayabilirsiniz. Fakat maalesef çoğunluk bir plan dahilinde hareket etmemektedir.
Eğer kazanç elde eden bir yatırımcı olmak niyetindeyseniz, kendinize bir işlem planı hazırlamaktan başka çareniz yoktur. Bu işlem planı şu konuları kapsamalıdır:
a- Piyasaya nasıl ve nerede gireceğinizi belirleyen bir metot.
b- Her işlem başına ne kadar risk alacaksınız?
c- Anaparanızın ne kadarlık bir bölümünü riskte tutacaksınız?
d- Pozisyonun kötüye gitmesi durumunda ne yapacaksınız? Ne zaman pozisyondan çıkacaksınız?
e- Pozisyonun kazanç getirmeye durumunda ne yapacaksınız? Ne zaman pozisyonu kapatacaksınız?
f- Açtığınız pozisyonun lehinize dönmesi için ne kadar bekleyeceksiniz?
g- İşlemlerinizin başarılı olma olasılığı nedir? Peki ya kaybetme olasılığı?
2. Hata - Ortalamayı Aşağı Çekmek
Eğer birden fazla kontrat taşıyarak merdiven yapmak yönünde bir işlem planınız yoksa, kayıp içindeki pozisyonunuza ekleme yapmayı aklınızdan geçirmeyin. Forex ve vadeli işlemler piyasasında size sunulan kaldıraç oranı düşünülürse, bu hatanın size ne kadar pahalıya mal olacağını tahmin edebilirsiniz. Bu 'hata' pek çok kişinin sonunu getirmiştir. Kaybınızı kabullenin ve yolunuza devam edin.
3. Hata - Kendinizi Aşırı Riske Maruz Bırakmayın
Bir yatırımcının yapabileceği üçüncü en vahim hata doğrudan karakteriyle ilgilidir. Yatırımcılar, kazançları birikmeye başladığında böbürlenme eğiliminde olurlar ve kendilerini yenilmez hissetmeye başlarlar. Kendinize güven elbette iyidir ve gereklidir fakat eğer kendinize aşırı güven sizi rayınızdan (işlem stratejinizden) çıkarıyorsa, o zaman işin rengi değişecektir. Asla pozisyonlarınızın büyüklüğünü (hesabınıza göre belirlediğiniz yüzdelik orandan) değiştirmeyin. Yüzdeyi artırırsanız kazancınız tabi ki artacaktır ama tabi kaybınızda. Bu işin matematiksel hesabını bir başka makalede anlatacağım ama işin özü asla böyle bir hataya düşmeyin.
4. Hata - Durmanız Gereken Noktayı Abartmayın
Bu hatadan benim başım çok kez yanmıştır ama bu konuda yalnız olmadığımı da biliyorum. Kazançlı bir pozisyon taşıyorsunuzdur ve fiyatlar istediğiniz hedefe ulaşır. Sonrasında ise piyasanın daha ileri gidip gitmeyeceğini merakla izlemeye başlarsınız - açgözlülük kendini göstermeye başlamıştır. Piyasa biraz daha ilerler ve siz neşelenirsiniz, akabinde işler tersine döner ve bir anda hedefinizin gerisine düşersiniz. Hedefinize ulaşmışken iyi bir kazanca sahiptiniz fakat onu değerlendirmediniz. Kazancınızı cebe indirmedikçe o sizin değildir. Elinizdeki iyi bir pozisyonu kayıpla bile kapatmak zorunda kalabilirsiniz. Açgözlülüğün sizi kontrol etmesine izin vermeyeni.
5. Hata - Kazançlarınızı Unutmak
Hesabınızın büyümeye devam etmesine izin vermenizde hiçbir yanlışlık yoktur. Fakat kazançlarınızın belirli bir yüzdesini, verdiğiniz zor emeğin karşılığını, kendiniz için kullanabilirsiniz. Borç aldığınızı düşünün, bu borcun bir an önce bitmesini istersiniz; böylelikle kazancınız size kalacaktır. Anaparanızın güvende ve sağlam olduğu noktaya geldiğinizde elde ettiğinizin keyfini çıkarmaya başlayabilirsiniz. Ne muhteşem bir duygu ama!
6. Hata - Sabırsızlık
Sabırlı olmak pek çok insan için zorlu bir şeydir. Oturmak, sinyalinizin geleceği zamanı beklemek ve doğru zamanda tetiği çekmek gerçekten önemlidir ve sabır gerektirir. Fakat işlem yapabilmeniz için sahip olmanız gerekenlerin en başında yer almaktadır. Eğer piyasanın yukarı veya aşağı gittiği hissine kapıldığınız her pozisyona dalmak isteseniz kendinizi bir meydan muharebesinin içerisinde bulabilirsiniz - artık bir yatırımcı olmaktan çıkar ve kendini yok etme yolunda ilerleyen bir kumarbaza dönüşürsünüz. Bu senaryonun uzun vadede getirdiği sonucu tahmin etmek pek de zor olmasa gerek.
7. Hata - Stratejinizi Gün İçerisinde Değiştirmek
Bana göre bu hata yapabilecekleriniz içinde en kötüsüdür. Piyasa açıkken her hareketi yakından takip edersiniz. Bu süreç içerisinde salgıladığınız adrenalin ve hisleriniz karar mekanizmanızı etkileyecektir. Takip ettiğiniz işlem planı değiştirmek isteyebilirsiniz (piyasanın yapısına göre farklı stratejiler arasında geçiş yampanız tabi ki olası) fakat bu tip kararları piyasanın kapalı olduğu zaman verin. Piyasa kapalıyken daha zinde ve odaklanarak karar verebilirsiniz. Eğer piyasada çok ani bir değişim yaşanmamış ise, seans içerisinde stratejinizi değiştirmeyin. Bu tip geçişler rasyonel kararlar almanızı zorlaştırabilir. Planınızı yapın ve ona sadık kalın.
Şans meleği sürekli yanınızda olsun ve bu hatalar sonsuza dek sizden uzak dursun!