Yatırımcıların büyük bölümü için en zor şey yaşanan kayıplarla başa çıkabilmektir. Bu konu sadece kayıpların verdiği acı veya stres ile snırıldı değildir. Kayıplar, yatırımcıları daha büyük hatalar yapmaya sevk edecek katalizör haline gelebilir ve durum en sonunda tamamen kontrolden çıkabilir.
Burada değinilmesi gereken bir diğer konu ise her yatırımcının meydana gelen kayıpların üstesinden gelebilecek bir stratejisi olması gerektiğidir - ve tabi yatırımcının bu stratejiyi harfiyen uygulayabilmesi şarttır. Kayıplarınızın kontrol altında olduğunu “bilmeniz” bilginizi kullanmadığınız taktirde bir anlam ifade etmeyecektir. Kendinize seçtğiniz strateji gerçek olmalıdır. Zarar ile neticelenen işleminizin size kazandırdığı bilginin ardındaki mantığı net bir şekilde idrak etmeli ve algınıza güvenmelisiniz.
Kayıplar Kaçınılmaz
Zarar ile neticelenen işlemlerden kurtulmanız mümkün değildir. Aslına bakarsanız her işlemden para kazanmaya çalışan stratejiler ile kazanç elde etmek çok daha zordur. Kayıp, bu piyasanın doğasında vardır.
Kayıpları büyük oranda azaltmayı veya hatta tamamen ortadan kaldırmaya yönelik yöntemleri takip eden bazı yatırımcılar bulunmaktadır. Bunu amaca hizmet edebilecek iki yöntem bulunmaktadır ve bunları net bir şekilde kavramak çok önemlidir:
1-Kayıp içerisinde olan bir pozisyona, işlem yönünüzün doğru fakat ilk zamanlamanızın yanlış olduğuna inanarak, ek yapmak. Bir sonraki işleminizi ilkine oranla daha da büyük tutabilirsiniz. Bu metod uygulanabilir olsa da pek akılcı bir seçim değildir. İlk pozisyonu “kurtarmak” yerine yaşadığınız kaybı kabullenmek size daha iyi neticeler getirebilir. Eğer ilk pozisyonunuz stop-loss (zarar durdurma) seviyesine ulaştıysa, bir sonraki pozisyonda değişen ne olacaktır?
2- “Rüzgar ile dönüş yapmak”, zıt yönde işlem yapmak. Bu metod aslında kayıptan “kaçınma” anlamına gelmemektedir. Örneğin eğer 1 lot uzun pozisyonunuz varsa ve siz 2 lotluk kısa işlem yaparsanız, neticede 1 lot kısa pozisyon ile kalırsınız.
Yapabileceğiniz bir diğer şey ise kayıptaki pozisyonları kapatmamanızdır; zıt pozisyon gidebildiği yere kadar gitsin diye beklerseniz hesabınızı kaybedersiniz.
Uamarım şu ana kadar anlattıklarım sizi kayıpsız işlem olmayacağına dair inka etmek konusunda yeterli olabilmiştir. Eğer halen ikna olmadıysanız lütfen yazının başına geri dönün ve söylediklerimi biraz da dikkalice değerlendirin. Bu da yetmezse, bana neden ikna olmadığınıza dair bir e-posta gönderin; belki o şekilde gerçekleri kavramanıza yardımcı olabilirim!
Tahammül Edebileceğiniz Kayıp Seviyesini Belirleyin
Zarar ile kapatacağınız işlemlerin olduğunu kabullenmeniz ertesinde yapmanız gereken şey ardışık olarak maruz kalabileceğiniz işlem sayısını gözden geçirmeniz olacaktır. Diğer bir deyişle, psikolojinizin kaldırabileceği kayıp sayısına karar vermelisiniz. Hesabınızın %50’sini kaybettiğinizde bile kendinizi kaybetmeyeceğinizi düşünebilirsiniz fakat iş uygulamaya gelince %25 gibi bir seviyeyi bile kaldıramadığınızı fark edebilirsiniz. Gözlerinizi kapatın bu olayı gerçekten yaşadığınızı hayal edin.
Burada göz önünde bulundurmanız gereken bir diğer unsur, kayıplarınız arttıkça onları telafi etmenin de zorlaşacağıdır. Örneğin yatırımınızın %10’unu kaybederseniz, geriye kalan %90’ı eski haline getirebilmeniz için %11.11 eklemeniz gerekmektedir. Eğer hesabınızın %50’si uçup giderse, ilk rakama ulaşabilmek için %100 kazanmalısınız. Kaybınızın artması durumunda işinizin daha zorlaştığı gerçeği can yakıcıdır.
Kazançlar için de benzer bir durum söz konusudur. Ne kadar az risk alırsanız kazancınız da o kadar az olacaktır.
Gerçekten İnandığınız Yöndetim Kullanmak
En fazla ne kadar kayıp yaşayabileceğinize karar vermeniz ertesinde seçtiğiniz işlem stratejisinin pozitif bir beklentiye sahip olduğuna kanaat getirmelisiniz. Bunun anlamı, yönteminizin uzun vadede kaybettiğinden fazlasını geri kazanması gerektiğidir.
Yöntemin doğruluğuna inanmanızın yanı sıra, uzun bir zaman sürecini kapsayan geriye dönük testler ile de bunu teyit etmelisiniz.
Bu konu önemlidir çünkü ardışık kayıplar gelmeye başladığında cesaretinizi yitirmemeniz şarttır. Eğer güveninizi kaybeder veya işlem yapamaz hale gelirseniz, sizi bekleyen ardışık kazançları yakalama şansını da yitirirsiniz.
Geriye dönük testler yapmanın bir diğer yararı ise yaşayabileceğiniz peşisıra kayıpların sayısı hakkında fikir vermesidir. Bu örneklerden yola çıkarak hayatta kalmayı başarabileceğinize inancınızı kuvvetlendirebilirsiniz. Örneğin son 10 yıla ait geriye dönük testlerde ardışık kayıp sayısı 50 olarak karşınıza çıkıyor ise işlem başına %0.5 riske etmeniz maksimum kaybınızın %25 ile sınırlı kalacağını ortaya koyacaktır. İşlem başına %0.25 riske ederseniz, kaybınızın derinliği yarıya inecektir.
Risk yönetimi sistemleri kullanmak da, kafanızın daha rahat olmasına katkıda bulunacağından, faydalı olacaktır. Eğer son 10 yıla yönelik testin gösterdiği sonuçtan daha kötü bir performans ile karşı karşıya kalırsanız stratejinizi yeniden gözden geçirmelisiniz.
Felaket Boyutunda Kayıplar
Piyasada bazen, stop-loss (zarar durdurma) seviyesi belirlemenize rağmen aracı kurumunuz tarafından gerçekleştirilemeyecek derecede, büyük hareketler meydana gelebilir. Bunun anlamı, sizin zarar durdurma emrinizin arzuladığınızdan çok daha kötü bir seviyede gerçekleşmesidir ve doğal olarak zararınız tahmin edemeyeceğiniz boyutlara ulaşabilir. 2015 yılında İsviçre Merkez Bankası’nın kur sabitlemeden vazgeçmesi buna iyi bir örnektir. Birleşik Krallık’ta yapılan referandumun neticesi ertesinde yaşanan hareket buna nazaran biraz daha yumuşak kalmaktadır.
Bu tip durumlarla karşılaşmamak için kuru belirli bir seviyeye sabitleyen merkez bankalarının para birimlerinden uzak durabilirsiniz. Çok büyük öneme sahip piyasa olaylarından (referandum gibi) önce pozisyona girmemek de mantıklı bir seçimdir.
Huzurlu Bir Zihin Mücadelenizde Yardımcı Olacak
Yukarıda bahsettiğim tedbirleri uygulamanız işlemlerinizi yaparken paranızı güvenle riske atabilmeniz için gereken cesareti temin edecektir. Ne kadar ve ne sıklıkla kaybedebileceğinizi bilmek sizi işlemlerinizin sonuçlarına hazırlayacaktır. Kayıp yaşamanın doğal ve kaçınılmaz olduğunu kabul etmeniz para kazanmak için bir bedel ödemeniz gerektiğini de idrak ettiğiniz anlamına gelecektir.