Konu Forex piyasasında yapacağınız işlemler için bir aracı kurum bulmaya gelince, dikkate almanız gereken en önemli faktörlerin başında bir denetim mekanizmasının mevcut olup olmadığı bulunmalıdır. Son zamanlarda piyasa yeni birçok aracı kurum dahil olmaktadır ve bunların çoğu faaliyetlerini belli bir denetimden noksan sürdürmektedir.
Döviz piyasası tek bir merkezden yürütülmemektir ve buna bağlı olarak firmalara yeterli yatırıma sahip olmaları durumunda bu piyasada işlem yapmaları için gereken lisanslar (bağlı oldukları yasal mekanizma tarafından) verilmektedir.
Denetim neden büyük bir öneme sahip? Forex, günlük işlem hacminin 4 trilyon dolar üzerinde olması sayesinde dünyanın en büyük piyasası haline gelmiştir. Geçmişte bu pazar sadece büyük banklar, finans kuruluşları ve holdinglere hitap ederken, zaman içerisinde yaşanan değişim bireysel yatırımcıların ve küçük firmaların da katılımına olanak tanımıştır. Bu durum, düzenleme ve denetim ihtiyacını artırmıştır.
CySec, FCA ve MIFID
Gerek Forex aracı kurumları gerekse Forex yatırımcıları tarafından kabul gören denetim mekanizmalarının en başında Kıbrıs Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (CySec) ve Finansal Yönetim Kurumu (FCA) yer almaktadır.
Her iki kurum da Finansal Ürün Piyasaları Direktifi’ne (MiFID) tabidir. MiFID, Avrupa Birliği’ne dahil ülkelerden birisinde bulunan kuruluşun Avrupa Ekonomik Topluluğu kapsamında faaliyet yapmasına fırsat tanımaktadır. Bir aracı kurumun AB düzenlemelerine tabi olduğunu söylemesi, o kurumun MiFID kurallarına uyduğu anlamına gelmektedir. Diğer taraftan, ülkeler kendilerine has ek kurallar da koyabilmektedir - denetimlerin bazı ülkelerde biraz daha sıkı olmasının nedeni budur.
MiFID denetimine tabi olmak, bazı hususlarda zayıf olsa da, yatırımcılara belirgin oranda koruma sağlamaktadır. Bu yönetmelik, aracı kurumun iflas etmesi durumunda müşterilerin paralarının belli bir bölümünü geri almasını mümkün kılmaktadır. MiFID, aynı zamanda, aracı kurumların belirli bir minimum anaparaya sahip olmasını ve müşterilerin fonlarınınn ayrı bir hesapta tutulması zorunluluğunu da getirmektedir.
Aracı kurumların merkez olarak Güney Kıbrıs’ı seçmesinin ana nedeni burada firmalardan alınan verginin %10 olmasıdır - AB içerisindeki en düşük vergilendirme oranı doğal olarak firmalara bir hayli cazip gelmektedir. Bunun yanı sıra, ada ülkesinde finans sektörü için uygun bir ortam mevcuttur.
Güney Kıbrıs’ın hem Avrupa Ekonomik Topluluğu hem de Avrupa Birliği üyesi olması da firmalara güven vermektedir - bu sayede firmalar MiFID denetimi altına alınmaktadır ve diğer ülkelerde merkez arayışını aza indirgemektedir.
Amerika Birleşik Devletleri
Amerika Birleşik Devletleri denetim konusunda en sıkı kurallara sahip olan ülkelerden birisidir. Emtia İşlemleri Yasası ile birlikte kaldıraçlı döviz piyasası işlemlerinin regülasyonu Emtia Piyasası Vadeli İşlemler Komisyonu’na (CFTC) verilmiştir. CFTC, denetim altındaki kuruluşların bireysel yatırımcılara Forex piyasasında işlem yapmasına olanağı tanımasına izin vermektedir. Çıkarılan yasa Ulusal Vadeli İşlemler Birliği’nin getirdiği kuralların uygulanması zorunluluğunu da beraberinde getirmiştir.
ABD’’deki denetim mekanizması Forex piyasasında hizmet veren kuruluşların şeffaf olmasını beklemektedir; bu kapsamda, firmanın sahip olduğu müşteri sayısı ve müşterilerin kazanç oranı verileri düzenli bir şekilde ilan edilmektedir. Bu ağır koşullardan dolayı, ülkede faaliyet gösteren yabancı broker sayısı fazla değildir - bu ülke dışında yer alan aracı kurumların Amerikan vatandaşlarına hesap açmaları da yasaklanmıştır. ABD’de hizmet sunmayı deneyen aracı kurumların bazıları kepenk kapatmaya mecbur kalırken bazıların ülkeyi terk etmeye zorlanmıştır.
Belize
Orta Amerika’da yer alan bu ada ülkesi Forex kuruluşları açısından bir vergi cennetidir. Vergi konusunda avantajlar tanıyan bu ülkede Uluslararası Finansal Hizmetler Komisyonu (FSA) yatırımcıları korumaktadır. Komisyon, bölgede faaliyet gösteren aracı kurumların belirlenen standartlara uymasını beklemektedir.
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık’ta bulunan döviz piyasası brokerları, Finansal Yönetim Kurumu (FCA) tarafından denetlenmektedir - FCA bu görevi bir süre önce Finansal Hizmetler Kurumu’ndan (FSA) devralmıştır. Dış ülkelerde bulunan aracı kurumlar da FSA’ya kayıt yaptırabilmektedir. Avrupa Ekonomik Topluluğu (EEA) dahilindeki ülkelerde yer alan firmalar EEA Yetki Belgesi alabilmektedir; bu kapsamda firmalar FSA’nın verdiği “pasaport” sayesinde Britanya vatandaşlarına da hizmet verebilmektedir.
Türkiye
Türkiye’de Forex piyasası Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yönlendirilmektedir. SPK’nın getirdiği kurallar ülkedeki döviz piyasası aracı kurumlarının sayısında önemli bir azalmaya yol açmıştır.
Son yapılan değişiklikler ile hesap açmak için gereken minimum rakam 40000 liraya çekilirken kaldıraç oranı 10:1 seviyesine çekilmiştir. Geçmişte EUR/USD, USD/TRY, EUR/TRY gibi pariteler için 50:1 (diğer pariteler için 25:1) kaldıraç oranı sunulmaktaydı.
Avustralya
Avustralya’da döviz piyasasının düzenlenmesi 2006 yılından bu yana Avustralya Menkul Kıymetler ve Yatırım Komisyonu (ASIC) tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu ülkede hizmet veren aracı kurumlar Avustralya Finansal Hizmetler lisansına sahip olmak zorundadır - komisyon bu yetki belgesi için birçok kriter getirmiştir. Komisyonun kriterlerinin zorlayıcı olması Avustralyalı müşterilerin iyi bir şekilde korunduğu imajını güçlendirmektedir.
Rusya
Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu içerisindeki diğer ülkelerde şu an için yeterli düzenleyici yasal çerçeveler mevcut değildir. Rusya Finansal Piyasalar Birliği (RAFFM), spot döviz piyasası ve CFD işlemleri üzerinde faaliyet gösteren bağımsız kuruluşlardan birisidir ve bölgede bulunan kayıt dışı aracılar üzerinde baskı meydana getirmeye çalışmaktadır.
Dört firmanın üye olduğu RAFFM haricinde CFRIN de bulunmaktadır. CFRIN bölgenin en başta gelen bağımsız denetim kuruluşu olarak değerlendirilmektedir. RAFFM’nin tarafsızlılığı ve ne kadar etkili olduğu tartışma konusudur. Diğer taraftan, Rus hükümeti Forex piyasası ve CFD işlemlerine denetim getirecek bir çözüm arayışı içerisindedir. Eğer bu gerçekleşirse, firmaların bir bölümü kendilerine başka merkezler bulma arayışına girebilir.
İsrail
Döviz piyasası ve CFD işlemleri son yıllarda İsrail’de belirgin bir gelişme sergilemiştir. Ülkenin denetim mekanizması olan İsrail Menkul Kıymetler Kurmu (ISA) yeni kuralları uygulamaya sokmuştur; raporlama konusu sıkılaştırılırken şeffaflık artırılmış ve kaldıraç oranı diğer ülkelere benzer bir şekilde sınırlandırılmıştır.
Son yapılan bu önemli değişiklikler İsrail’deki düzenlemeleri uluslar arası standartlara eriştirmiştir. Diğer bölgelerden lisans alan aracı kurumlar İsrail’deki müşterilere hizmet sunmak için ISA’nın onayını da almak zorundadır.
Denetime Tabi Olmayan Aracı Kurumlardan Uzak Durun
Bireysel yatırımcılar açısından mevcut en büyük tehlikelerden birisi yasadışı firmalarda hesap açmaktır. Hesabınızdaki paranın hiçbir denetimden geçmeyen firmaların kontrolünde olması ciddi bir risk anlamına gelmektedir.
Yasadışı faaliyetlerin kurbanı olmamak ve paranızı kaybetmemek için güvenli aracı kurumları tercih edin. Yasal denetim ve düzenlemeler sizin bu piyasadaki koruyucunuzdur.