Kripto Para Nedir?
Kripto para, kriptografi vasıtasıyla güvenli finansal işlemlerin yapılabilmesine olanak tanıyan bir para birimidir. Bu para birimi bilgisayar üzerindeki yazılımlarda üretildiğinden dolayı herhangi bir fiziksel yapıya sahip değildir. Fiziksel bir yapıdan yoksun olmak bu para biriminin sadece sanal ortamda kullanılabileceği anlamına gelmektedir. Bu özellikler kripto para birimini diğer para birimlerinden farklı kılmaktadır; örneğin Amerikan doları ABD hükümeti tarafından basılmaktadır ve bu ülkenin resmi işlem aracıdır. Amerikan dolarının üretimi ve korunumu ABD yasaları çerçevesinde gerçekleşmektedir. Diğer ülkelerin para birimi gibi Amerikan doları da hükümet ve merkez bankası tarafından desteklenmektedir. Blockchain (şifrelenmiş işlem takibi sağlayan veri tabanı) teknolojisi sayesinde üretilen ve şu esnada en büyük işlem hacmine sahip olan Bitcoin ise tamamen bir yazılım aracılığı ile üretilmektedir ve korunumu yine bu yazılım tarafından yapılmaktadır. Bitcoin’in kullanımı üretimin yapıldığı programdan bağımsızdır ki, bu da farklı ortamlarda kullanımını mümkün kılmaktadır.
Bitcoin haricinde başka kripto para birimleri de mevcuttur. Bu para birimlerinin üretimi de, Bitcoin’e benzer bir şekilde, bilgisayar programları tarafından gerçekleştirilmektedir. 2017 yılının Eylül ayı itibariyle baktığımızda Ethereum, Bitcoin Cash, Ripple ve Litecoin en popüler olanlarıdır. Bu para birimlerinin nasıl üretildiğine, muhafaza edildiğine ve kullanıldığını birazdan inceleyeceğiz. Tabi bundan önce, aklınıza gelebilecek bazı konulara değinelim.
Kripto para bimileri “gerçek para” mıdır?
İnanması biraz zor gelebilir fakat bu soruya hem “evet” hem de “hayır” cevabı verilebilir. Neticede para olarak tanımladığız şey bir “değiş tokuş” aracıdır. Bir ülke, yasal ödeme şeklini kendi para birimi olarak tayin eder. Diğer bir deyişle, alınan mallar veya hizmetler için yapılan ödemeler (bazı istisnalar haricinde) belirlenen para birimi aracılığıyla yapılır. Borç ve alacakların kapatılması ulusal para birimi üzerinden gerçekleştirilir. Kripto para biriminde ise durum biraz farklıdır zira ödemelerin kripto para birimi ile yapılması şu an için söz konusu değildir (tabi bu durum gelecekte değişebilir).
Bir başka deyişle, eğer Bitcoin gibi bir kripto para birimine sahipseniz bunu başka bir para birimine çevirebilir ve kullanabilirsiniz. Her ne kadar Bitcoin’i ödeme şekli olarak kabul eden bazı firmalar bulunsa da, kripto para birimlerini günlük harcamalarınızda kullanmanız mümkün değildir. Kripto para birimini sahibi olmak bir anlamda, hisse senedi veya altın sahibi olmaya benzemektedir. Bu yazıyı hazırladığım zamanda Bitcoin ödemesi kabul eden sekiz adet büyük firma bulunmaktadır:
1- Microsoft (Windows ve Xbox)
2- Expedia.com (hotel rezervasyonları)
3- Overstock.com
4- eGifter.com (outlet zincirlerinde hediye kartları)
5- Foodler
6- Newegg (sınırlı düzeyde işlemler)
7- Shopify
8- Dish
Orta ve küçük çaplı işletmelerin sayısı ise yukarıdakiler kıyasla bir hayli fazladır.
Bu teknolojinin nasıl işlediği ise aklınızdaki bir diğer konu olabilir.
Ulusal para birimlerinin üretimi ve korunumu merkez bankaları ve hükümetler tarafından yürütülmektedir. Ne kadar para basılacağına ve faiz oranlarının ne seviyede tutulacağına bu yapılar karar verir. Amerikan doları ve Euro’nun idare edilişini rahatlıkla kafanızda canlandırabilirsiniz. Peki bu durum kripto para birimlerinde farklı mıdır? Evet, bir hayli farklıdır!
Normal para birimlerinin (ve hatta altın gibi emtiaların) aksine, kripto para birimlerinin üretimi sınırlı bir düzeydedir. Blockchain (şifrelenmiş işlem takibi sağlayan veri tabanı) teknolojisi sayesinde kripto para biriminin takibi (kimin sahib olduğuna kadar) yapılabilmektedir. Blockchain teknolojisini kullanan Bitcoin yaklaşık her on dakikada bir belli bir miktarda yeni Bitcoin üretmektedir. Bu üretilen Bitcoinler sürekli kayıt altındadır. Bilinen bir diğer gerçek ise 21 milyondan fazla Bitcoin olmayacağıdır – Bitcoin blockchain teknolojisi, üretimini bu rakama ulaştığında durduracaktır.
Blockchain teknolojisinin detaylarını bir sonraki yazımda bulabilirsiniz. Bitcoin üzerine hazırlayacağım yeni yazılara mobil cihazlarınızdan anında ulaşmak isterseniz Android ve iOS için hazırlamış olan uygulamamıza üye olabilirsiniz.