Adaletin Değeri Ne kadar? - 7 Ocak

2012 senesi banka skandallarının yaşandığı bir zaman olarak hatırlanacaktır. Bankaların çalışanlarının sahtekârlıktan suçlu bulundukları bir yıl; işverenlerinin bu suçlara ortak olup olmadığına karar vermek tabi size kalmış. Libor oranlarını kendi çıkarına manipüle etmekten para aklamaya (Birleşmiş Milletlerin İran’a uyguladığı yaptırımları atlatan HSBC) kadar değişik çeşitlerde suçların işlendiğini görmekteyiz. Hem kamu güvenini istismar eden hem de yasaları çiğneyerek gerçekleştirilen bu çirkin suçlar ardından UBS’in “sahtekar simsarı” dışında kimse hapis cezasına çarptırılmamıştır. Eğer mafya kendi bankasını kuracak olsa, para aklamak ancak bu kadar belirgin olabilirdi.

En son ortaya çıkan skandal ise daha özel bir suç olarak karşımıza çıkmaktadır. Belki de bu yüzden kendi kılıcı üzerine düşen bu küçük İsviçre bankası bazı işlemlerden elini ayağını çekmek zorunda kalmıştır. Wegelin Bankası 1741 yılında İsviçre’de kurulmuş bir bankadır. Amerikan otoriteleri tarafından Amerika vatandaşlarının vergi kaçırmalarına yardım etmekten sorumlu tutulmuştur (gerçi bu durum İsviçre’de suç teşkil etmemektedir). Birleşik Devletlerde şubesi bulunmayan bu banka İsviçre yasalarına aykırı bir işlem gerçekleştirmemesine rağmen, (100 kadar Amerikalı zenginin Sam amcadan 1.2 milyar dolar saklamasına yardım etmek suçundan) 57.8 milyon dolar ceza ödemeyi kabul etmiştir. Banka personeli hakkında yasal işlem yapılıp yapılmayacağı şu an için netlik kazanmamıştır.

İsviçre bankacılık sistemi yıllardır gizliliği ön plana çıkararak reklam yapmıştır. İsviçre yasalarına aykırı bir işlem yapmayan bir bankanın yabancı bir otorite tarafından inceleme altına alınarak cezalandırılması ilginç bir görünüm yaratmaktadır. Aslında Amerikalı müşterileri olan diğer İsviçre bankaları açısından bu davanın yankıları daha büyük olabilirdi de. Amerikan otoritelerinin son yıllar içerisinde uyguladıkları baskılar nedeniyle bankaların Amerikan vatandaşlarına (İsviçre’de yaşamayan) hesap açmak konusunda isteksiz olduğu görülmektedir. İsviçre’nin dev bankası olan UBS de vergi kaçırmaya yardım suçundan 780 milyon dolar ödemişti (ve müşteri bilgilerini açıklamak zorunda kalmıştı). Yalnız, Wegelin ile UBS davaları arasında bir farklılık bulunmaktadır; UBS’in cezayı ödemesinin ardından suçlamalar düşürülmüştür.