Amerika Bankası Eşik-Altı Krizindeki Payını Ödüyor - 9 Ocak

Küresel finansal krizin baş aktörlüğünü ipoteğe dayalı eşik-altı (subprime) mortgage enstrümanına duyulan aşırı güven yapmıştı. Yüksek risk grubunda bulunan (finansal güvenilirliği sağlam olmayan) bireylerden normale oranla daha fazla faiz alınarak konut kredisi sağlanması prensibine dayalı bir düşünce olarak ortaya çıkmıştır. Verilen bu kredilerde iflas riski yüksek olduğundan alınan faizler artırılmıştır. Eğer bu krediyi alan herkes yükümlülüklerini yerine getirseydi ve ödemelerini gerçekleştirebilseydi, herkes mutlu olacaktı. Tabi bazı kişilerin iflas etmesi kaçınılmazdır; eğer verilen borçlar bir bütün haline getirilip güvence altına alınsaydı, bu araç gerçek bir yatırım statüsünü hak edecekti. Bir süre sonra bu eşik- altı (subprime) kredilerine yatırım yapmak büyük popülerlik kazanmıştır. Fakat bu yatırım aracının içerdiği riskler olduğundan fazla hafife alınmıştır. Mortgage kredilerini ödeyemeyen bireylerin fazlalaşması, yatırım aracının fiyatının aşırı değer kaybetmesine ve arkasından da bir krizin patlak vermesine neden olmuştur.

Amerika Bankası, mortgage devi olan Fannie Mae’ye (aslında çok yüksek riskli olduğunu bildiği eşik-altı mortgage borçlarını sattığı için) 11.6 milyar dolar tazminat ödemeyi kabul etmiştir. Bu rakamın 1.3 milyar dolarını ödenecek tazminat oluşturmaktadır. Fannie Mae’nin normalde asıl fonksiyonu, borç verenden aldığı mortgage kredilerini ev alanlara borç olarak vermekti.

Yapılan hesaplamalara göre Fannie Mae, bağlı organizasyonu olan Freddie Mac ile birlikte kriz zamanında 30 milyar dolar zarara uğramıştır. Bu iki organizasyonu işlevsel halde tutabilmek için ekstra 140 milyar dolar harcanmıştır. Amerika Bankası, Freddie Mac ile 2011 yılında benzer bir anlaşmaya varmıştı.

Eşik-altı (subprime) mortgage krizi neticesinde bazı krediler yanlışlıkla erkenden kapatılmıştır. Mortgage kredisi sağlayan ve bu durumdan etkilenen 10 büyük borç verene 8.5 milyar dolar tazminat ödenecektir. Birkaç yüz dolardan başlayan ve 125000 dolara kadar ulaşan bu tazminatların toplamı 3.3 milyar doları bulmaktadır.

Tabi büyük derecede risk içeren bu yatırım aracına kredi derecelendirme kuruluşlarının tamamının da yeşil ışık yakmış olduğunu unutmamak gerekir.