Eğer hisse senedi piyasaların hareketi mantıksal temellere dayansaydı hepimiz bir servet kazanabilirdik. Fakat görünüşe göre korku, içgüdü, söylenti ve sürü psikolojisi gibi faktörler piyasaların yönünü tayin etmekte bir hayli etkili olmaktadır. Eğer Çin'in en büyük borsasına, Şanghay Borsası'na, bakarsanız 2014 yılının Ocak ayından günümüze gelen dönemde endeksin 2117 seviyesinden 5166 seviyesine (Haziran ayında) sıçradığını görebilirsiniz. Kısa süre önceki "çöküş" sonrasında şu an 3230 seviyesinde bulunmaktayız. Yani onca tantanaya ve piyasadaki endişeye rağmen endeks halen 21 ay öncesine göre %52.5 yukarıdan işlem görmektedir - hiç fena değil. Aynı periyot içerisinde Dow Jones %0.3 güçlenebilmişti (16470 - 16528; endeksin ulaştığı maksimum seviye 18272). Kısacası Çin hisse senetleri piyasası krizi çok hızlı şişen bir balonun şişkinliğini almaktan başka bir anlam ifade etmemiştir.
Her şeye rağmen, piyasalar mantık çerçevesine bağlı kalmayabilir. Markit tarafından hazırlanan Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri bir daralmayı işaret etmiştir. Endeks, nötr sayılan 50 seviyesinin gerisinde, 49.7 seviyesinde, geldiği için durum olumsuz olarak değerlendirilmektedir ve daralmayı ortaya koymaktadır. Ekonomik mahşerin gün batımını yaşaması yakındır...
Aslında Çin ekonomisinin hız kestiğine dair işaretler bir süredir gelmektedir. İşlerin bu duruma gelmesinde kısmen de olsa Çin'in ihraç piyasasına duyulan talebin erozyona uğraması yer almaktadır. Özellikle AB, ABD ve Japonya'ya gönderilen sevkıyatlar baskı altında kalmaya devam etmektedir -bilindiği gibi dünya hala küresel finansal krizin arkalan etkilerini üzerinden atma çabasındadır.
Çin, diğer merkez bankalarının bir süredir iyice farkına vardıkları bir gerçeği kayından tadacaktır - piyasalar uzun vadede kontrol altında tutulamayacak kadar büyüktür. Çin yönetiminin emeklilik fonlarının hisse senetlerine de (belirli bir oranda ) yatırım yapabilmesine olanak tanıması ve merkez bankasının faiz oranlarında indirime gitmesi borsalara sadece geçici bir rahatlık havası temin etmiştir.
Çin'den gelen kasvetli haberlerin tahmin edilebilir etkileri piyasalarda düşüş baskı teşkil etmeyi sürdürmektedir. Ekonomik veriler düzelinceye veya (çok daha akla yatkın bir sebep olarak tanımlayabileceğim) yatırımcılar çok ucuz hisseleri kapışmak için piyasaya dönünceye kadar karamsarlık aşılanması olasılık dahilindedir.