2016 yılından çıkarılacak en iyi ders, politikacıların karmaşık sorunları referandum ile halletmeye çalışmaktan vazgeçmeleridir. “İnsanların hür iradesi”nin en son kurbanı İtalyan hükümeti olmuştur. İtalya’da hükümetin yetkilerinin artırılmasını öngören anayasal reform paketi halk tarafından reddedilmiştir.
Referandum için hazırlanan oy pusulalarında sadece evet ve hayır oyuna yer verilmesi karmaşık problemlerin çözümü için yeterli olmamaktadır (Birleşik Krallık’ın Avrupa Topluluğu’ndan ayrılması için yapılan oylamada da aynı sorun yaşanmıştı). Kaldı ki seçmenler, oylanılan konuya bakmaksızın, o andaki başka hoinutsuzlukları konusunad hükümete ders vermek için de kullanma yolunu seçebilmektedir - insanların bu eğilimi Amerika Birleşik Devletleri’nde başkanlığıa taşıyan en ciddi faktör rolü üstlenmiştir. İtalya Başbakanı Renzi reformlar için koltuğunu ortaya atmıştı. Tabi bazılarının sempatisini kazanmasına katkıda bulunan bu davranış neticede görevine mal olmuştur.
Toplam seçmen sayısının %70’inin katıldığı referandumndan %60 hayır, %40 evet oyu çıkmıştır. Bu durum, başbakanın sözünü tutarak istifasını ilan etmesi ile birlikte İtalyayı karmaşaya sürüklemiştir. İtalya bir sonraki genel seçimleri 2018 yılından yapacaktır ve şu aşamada bankacılık sektöründeki kriz ile de mücadele etmektedir.
Pazartesi günü gerçekleştirilen toplantıda İtalya Başbakanı’nın 2017 yılı bütçesi onaylanana dek görevini sürüdürmesi gerektiği kararlaştırılmıştır. Tabi bu ilk şok atlatılana (ve kayıplar telafi edilene) dek, EUR/USD paritesi kayıplar yaşamıştır.
Avusturya’da ise Yeşiller Partisi eski başkanı Alexender Van der Bellen ile Özgürlük Partisi lideri Norbert Hofer arasındaki düellonun galibi Van der Bellen olmuştur. Oy dağılımının %54’e karşılık %46 olması Avrupa’daki popülizm dalgasının tükenmek üzere olduğunu işaret etmektedir.