Yatırımcılar genellikle işleme giriş yönelik stratejiler üzerinde daha çok odaklanma eğilimi içerisindedir. Aslına bakarsanız pozisyonu kapatmayı seçtiğiniz noktanın giriş yapmaya karar verdiğiniz yer kadar önemlidir. Ancak para yönetimi kavramı da her iki konudan geri kalır değildir. Ne yazık ki para yönetimi stratejilerine gereğinden az önem verilmektedir. Eğer para yönetimi konusunda kendinize doğru bir rota belirlemezseniz istediğiniz hedefe doğru ilerlemeniz zorlaşacaktır. İşin iyi tarafı bu kavramı öğrenmek zannedildiği kadar zor değildir.
"Para yönetimi" işlemlerinizde ne kadar parayı riske atacağınız anlamına gelmektedir. Daha önceden belirlemediğiniz stop-loss (zarar durdurma) seviyeleri ile işlem yapıyor olsanız bile, neticede her pip sizin için bir riski de beraberinde getirmektedir. Para yönetimi sizin her pozisyon için aldığınız riskin ne kadar olacağına karar vermenizdir.
Neden Para Yönetimi Stratejileri Bu Kadar Önemlidir
Para yönetimi stratejilerinin neden önemli olduğunu şu şekilde sıralandırabiliriz:
1- Eğer her yaptığınız işlemde aynı miktarı riske atıyorsanız ve kayıplarınızı ayarlamıyorsanız, sahip olduğunuz paranın tamamını kaybedebilir veya kayıplarınızın karşılanması çok zor bir hale dönüşmesine neden olabilirsiniz (aşağıdaki tabloda daha detaylıca görebilirsiniz).
2- Sisteminizin her işlemde ne kadar risk alacağınızı belirlemesi de gerekmektedir, aksi taktirde kazanç ile sonuçlanan işlemleriniz daha büyük kayıplarla neticelenen işlemlerinizin yarattığı yükün altından kalkamayacağınız bir netice ile sonuçlanabilir.
Dikkate alınmayan en önemli konulardan bir tanesi kayıp ile sonuçlanan işlemi telafi etmek için (oran olarak) daha fazla risk almanız gerektiği gerçeğidir.
Bu anlatım biraz karışık gibi gelebilir, bu yüzden isterseniz öncelikle aşağıdaki örneğe bir bakalım:
100 USD ile başladınız ve 20 USD kaybettiniz; diğer bir deyişle paranızın %20'sini yitirdiniz.
Artık geriye 80 USD paranız kaldı. Başladığınız noktaya geri dönebilmek için 20 USD kazanmalısınız. Fakat durun bir saniye! 20 USD, 80 USD'nin %20'si değil, %25'i. Demek ki yüzde olarak kazanmanız gereken miktar artık daha fazla.
Aşağıdaki tabloda kayıplarınızı telafi etmeniz için gereken yüzdelik oranları görebilirsiniz:
Anapara Kaybı Kaybı Telafi Etmek İçin Gereken
%10 %11
%20 %25
%30 %43
%40 %67
%50 %100
%60 %150
%70 %233
%80 %400
%90 %900
Döviz Piyasasında Para Yönetimi Stratejileri
Üç değişik para yönetimi stratejisi mevcuttur. Bunları sırayla ele alacağız.
Pip veya İşlem Başına Sabit Miktarda Risk Almak
Bu yöntem stratejilerin en basitidir fakat yukarıda bahsettiğimiz sebeplerden ötürü pürüzleri bulunmaktadır.
Pip veya İşlem Başına Sabit Oranda Risk Almak
Bu strateji daha iyidir çünkü size yeni avantajlar temin etmektedir:
1- Arka arkaya gelen başarılı pozisyonlar üstel bir kazanç sağlayacaktır.
2- Ardışık şekildeki başarısız işlemler kayıplarınızı azaltacaktır.
3- Bu şekilde hesabınızı sıfırlayamazsınız.
Belirttiğim bu strateji iki şekilde daha da güçlü hale dönüştürülebilir.
İlk olarak, her işlem için riskinizin büyüklüğünü değiştirmek zorunda kalmazsınız. Örneğin, daha güvenli olduğunu düşündüğünüz işlemlere "A" notu, az güvenli olduğunu düşündüğünüz işlemlere "B" notu verebilirsiniz. "A" notu verdiğiniz işlemlerde daha fazla risk alabilirsiniz. Bu sayede sizi psikolojik olarak etkileyen kaybetme korkunuzun üstesinden de gelebilirsiniz. Yine de, bu stratejiyi dikkatli bir şekilde uygulamalısınız.
İkincisi ise riskinizi ortalama işlem aralığı göstergesine (ATR) yani volatiliteye (hareketliliğe) göre belirlemenizdir. Örneğin, son 20 işlem gününün ortalama hareketinin üç katını paranızın %1'ine denk gelecek şekilde seçebilirsiniz. Bu seçim, kazançlarınızın veya kayıplarınızın piyasadaki değişime dayalı olarak uç noktalara gitmesini engelleyecektir. Bu yöntem aynı zamanda anapara eğrinizin daha yumuşak bir hale gelmesine yardımcı olacaktır zira işlemlerinizin hesabınız üzerindeki etkisi dengelenmektedir. Kazançların uzun vadeye yayılmasında bu konu önemli (fakat genellikle az önemsenen) bir faktördür.
Para Yönetimi Çarşafları
Yaptığınız işlemleri çarşaflara aktarabilir ve daha önceden yaptığınız işlemlerin kaydını tutabilirsiniz. Hazırladığınız formüller sayesinde sonraki işlemlerinizde ne kadar risk alacağınız karşınıza otomatik olacak gelecektir.
Martingale Para Yönetimi Stratejisi
Bu makale Martingale stratejisine de hızlı bir şekilde değinmeden bir bütünlüğe ulaşmayacaktır. Çok basit bir şekilde özetlemek gerekirse, bu strateji kaybınızı telafi edene kadar aldığınız her riski iki katına çıkarmanızı gerektirmektedir. Bu stratejinin iki kattan daha fazla riskin alındığı varyasyonları da bulunmaktadır.
Paranızı sıfırlamanın en kolay yolunu sağlayacak bu stratejiden kesinlikle uzak durmanız yerinde bir seçim olacaktır. Eğer %1 riske ederek başladığınızı düşünürsek, hesabınızın tamamen tükenmesi için ardışık yedi başarısız işlem yeterlidir. Bu durumun başınıza gelmesi kaçınılmazdır. Martingale para yönetimi stratejisi sadece dağ gibi parası olanları kazanca geçirecek bir potansiyele sahiptir. Eğer zaten dağ gibi büyük paraya sahipseniz, neden işlem yapacaksınız ki?