Hisse senetleri piyasaları hakkında konuşulurken bazı uzmanların ağzından "Ocak Ayı Etkisi" ifadesini duyabilirsiniz. Yatırımcılar böyle bir durumun acaba döviz piyasasında da söz konusu olup olmadığını merak etmektedir. Şimdi Ocak ayında olduğumuza göre isterseniz bu konuya biraz eğilelim.
"Ocak Ayı Etkisi" Nedir?
İnsanlar hisse senetlerindeki "Ocak Ayı Etkisi" hakkında konuşurken aslında iki farklı fenomenden bahsederler:
1- Borsaların Ocak ayında yükselme eğiliminde olduğu düşünülür. Eğer bu gerçekten doğruysa, Ocak başında hisse almak ve ayın sonunda bunları elden çıkarmak akla yatkındır.
2- Yıllık fiyat değişimi Ocak ayının fiyat değişiminin gerçekleştiği doğrultuda olma eğilimindedir. Bunun anlamı, yılın ilk ayındaki ortamın genele yayılacağıdır. Eğer bu doğru ise, Ocak ayı sonunda fiyatlar yükselmişse hisse alımı yapmak; Ocak ayı sonunda fiyatlar düşmüşse hisse satışı yapmak mantıklı olacaktır.
Bu iki düşünceden herhangi birisinin doğru olması halinde -ABD hisse senetleri piyasaların Forex piyasasının en önemli elementlerinden birisi konumundaki Amerikan dolarını etkilediği gerçeğini de dikkate alarak- paritelerde de benzer bir "Ocak Ayı Etkisi" görmemiz beklenebilir.
İsterseniz işe S&P 500 endeksinin geçmiş verilerini değerlendirmek vasıtasıyla "Ocak Ayı Etkisi"nin gerçekten varolup olmadığına dair kanıtlar arayarak başlayalım.
ABD Borsaları Ocak Ayında Tırmanma Eğiliminde mi?
Burada daha doğru sonuçlara ulaşabilmek için soruyu biraz değiştirmemiz, cümleyi yeniden kurmamız gerekecektir zira ABD hisse senetleri piyasaları zaman içerisinde yukarı yönde hareket etme eğilimindedir; yani ayların büyük bir bölümü ortalama olarak yükselişle noktalanmaktadır. O zaman, cevap bulmamız gereken soru hisselerin Ocak ayında, diğer aylara nazaran daha ciddi bir tırmanış yaşayıp yaşamadığıdır. S&P 500 endeksi, 1950 tarihinden bu zamana dek Ocak ayında ortalama %1.79 yükseliş yaşamıştır. Bu 65 yılın genel ortalamasını alacak olursak, aylık artışın %0.65 olduğu ortaya çıkacaktır. Yani elde ettiğimiz ramaklar bize hisselerin Ocak'ta diğer aylara kıyasla üç kat fazla yükseldiğini anlatmaktadır.
Cevap aradığımız diğer soru ise Ocak ayında meydana gelen hareketin yıl genelini etkileyip etkilemediğidir.
ABD Borsalarının Ocak Ayındaki Hareketi Senenin Geri Kalanını Etkisine Alıyor mu?
Endeksin Ocak'ta sergilediği performans ile geri kalan 11 ay boyunca gözlenen performans arasındaki ilişkiyi Excel programını kullanarak net bir şekilde görebiliriz. Veriler bize aslında arada bir pozitif korelasyon olduğunu işaret etmektedir. Sonuçlara göre ortaya çıkan 0.25 korelasyon katsayısı güçlü bir rakamdır. Öte yandan, bir başka soru daha sorulabilir: herhangi bir ayın kendisinden sonra gelen 11 ay ile ilişkisi nedir? Bu sorunun cevabında ise katsayı 0.016 olarak karşımıza çıkmaktadır. Kısacası Wall Street'te söylenen "Ocak nasıl geçerse, sene de öyle geçer" deyimi gerçeklik payı içermektedir. Verilere göre negatif kapanış yaşanan Ocak ayı sayısının sadece 26 olduğu görülmektedir; bu yılların sadece 11 tanesi negatif kapanış yaşanmıştır. Yani pozitif tarafın etkisi daha güçlüdür.
Artık her iki fenomenin de doğruluk payına sahip olduğunu anladığımıza göre artık işlerin forex piyasasında da benzerlik göstermediğini araştırabiliriz.
Amerikan Doları Ocak Ayında Yükselme Eğiliminde mi?
Amerikan doları endeksinin geçmiş Ocak aylarında nasıl bir hareket sergilediğini rahatlıkla araştırabiliriz. Bu araştırmada Amerika Merkez Bankası'nın 1974 yılından bu zamana yayınladığı Geniş Nominal Endeks değerlerini kullandım. Bu 42 adet Ocak ayı içerisinde endeks ortalama %0.48 oranında yükseliş yaşamıştır. Buna ek olarak, bu ayların %60'ı negatiften ziyade pozitif sonuçlanmıştır. Bu bilgiler bize, S&P 500 endeksi kadar fazla olmasa da, Amerikan dolarının Ocak ayında değer kazanma eğiliminde olduğunu önermektedir.
Amerikan Dolarının Ocak Ayı Performansı Yılın Geri Kalanını Etkiliyor mu?
Bu sorunun cevabını bulmak için Ocak performansının yılın geri kalanı ile korelasyon katsayısını hesaplamamız gerekmektedir. Neticede elde ettiğimiz 0.18 katsayısı güçlü bir sonuçtur. Sadece Ocak değil de herhangi bir ayın kendisinden sonra gelen 11 ay ile ilişkisine baktığımızda ise katsayının 0.12 neticesine ulaşmaktayız. Araştırmamızın sonucu bize "Ocak Ayı Etkisi"nin bu konuda zayıf kaldığını anlatmaktadır - özellikle de S&P 500 endeksine kıyasla.
Sonuç
Gerek 500 büyük firmanın dahil olduğu S&P 500 endeksi gerekse Amerikan doları "Ocak Ayı Etkisi" varyasyonlarını sergilemişlerdir: her ikisi de Ocak ayında yükselme eğilimindedir ve Ocak ayında gözlenen performans yılın geri kalanını etkileyebilmektedir. Burada asıl dikkat çeken nokta ABD hisse senetleri piyasalarının ve Amerikan dolarının Ocak'ta tırmanmaya yatkın oluşudur.